Susan Howe

Susan HoweΤο διαπεραστικό βέλος

(Εισαγωγή-Μετάφραση: Βικτωρία Καπλάνη)

(Επίμετρο: Μίνα Καραβαντά)

Ποίηση τεύχος 21 Άνοιξη-Καλοκαίρι 2003

Εισαγωγή

Μια από τις πλέον σοβαρές και στοχαστικές φωνές της σύγχρονης αμερικανικής ποίησης είναι  η Σούζαν Χάου, που διακρίνεται για την πειραματική και πρωτοποριακή γραφή της.

Γεννήθηκε στις 10 Ιουνίου του 1937 στη Βοστώνη της Μασσαχουσέτης. Δημοσιεύει τα πρώτα έργα της μέσα στη δεκαετία του 1970. Το 1996 επανεκδίδει σε ένα τόμο τα πρώτα της ποιήματα σε μια τελική μορφή με τίτλο: "Frame Structures: Early Poems 1974-1979. Το 2002 επανεκδίδεται το βιβλίο της "The Europe of Trusts", που είχε κυκλοφορήσει για πρώτη φορά το 1990 και περιλαμβάνει τρεις συλλογές ποιημάτων της δεκαετίας του 1980, ποιήματα που αναδεικνύουν την ιδιαιτερότητα της  γραφής της και την καθιερώνουν στο χώρο της αμερικανικής πρωτοποριακής ποίησης. Το 1990 εκδίδεται το  βιβλίο της " Singularities", το 1993 το "The Nonconformist's Memorial" και το 1999 το  τελευταίο βιβλίο της με τον τίτλο-λογοπαίγνιο "Pierce-Arrow", όπου καταδεικνύονται η ευρυμάθεια, η ωριμότητα της γραφής της και η απόπειρά της να δώσει φωνή, υιοθετώντας το προσωπείο ενός εκδότη ή ενός μελετητή, σε μορφές καταδικασμένες από προηγούμενους  ιστορικούς και εκδότες στη σιωπή.

Παράλληλα με το ποιητικό της έργο, η Χάου έχει συνεισφέρει τα μέγιστα στο μεταμοντέρνο κριτικό λόγο με τη συγγραφή δύο πολύ σημαντικών βιβλίων: Το επαναστατικό  "My Emily Dickinson" το 1985 και το "The Birth -mark: unsettling the wilderness in American literary history" το 1993.

Από το 1989 διδάσκει αγγλική λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο της Νέας Υόρκης και το 1999 έγινε μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών.

Το Pierce-Arrow είναι ένα πολυφωνικό ποίημα, ένα σύνθετο πλέγμα υπαινικτικού λυρισμού, φιλοσοφίας και ιστορίας, που επιχειρεί να φέρει στο φως στιγμές της ζωής, σκέψεις και στοχασμούς, αγωνίες και συναισθήματα  του ιδιοφυούς και εν τέλει περιθωριακού αμερικανού μαθηματικού και φιλοσόφου Τσάρλς Σώντερς Πίερς, μέσα από το πλήθος των ανέκδοτων χειρογράφων του.

Η κάθοδος στα έγκατα των βιβλιοθηκών, η κατάδυση σε ξεχασμένα χειρόγραφα και βιβλία επιτρέπουν στη Χάου να συλλέξει τα απαραίτητα στοιχεία για να δώσει ζωή στις σκιές που κατοικούν εκεί. Με μια γραφή γλωσσοκεντρική και πειραματική επιχειρεί να ανασυνθέσει στιγμιότυπα και εικόνες από τη ζωή μορφών ήδη μακρινών αλλά και ηρώων μυθιστορηματικών, που συνέχονται με μυστικές εκλεκτικές συγγένειες. Μορφές του μύθου και της ιστορίας, που η ιδιαιτερότητά τους, εν είδει ύβρεως, θορύβησε το εκάστοτε κατεστημένο και προκάλεσε την  αποβολή τους από το επίσημο θεσμικό κοινωνικό πλαίσιο, συμβάλλοντας στην περιθωριοποίησή τους,  ή  ταυτόχρονα επέσεισε την οργή μιας τιμωρού μοίρας.

Έχοντας ως αφετηρία της την αναζήτηση της σκιάς του Πίερς και της μυστηριώδους ελκυστικής συζύγου του, η Χάου προσεγγίζει στο έργο της αυτό και άλλα πρόσωπα που διακρίνονται, όπως και ο Πίερς, από την πρόκληση της υπέρβασης των ορίων και από την ανάγκη της δημιουργίας. Πρόσωπα που έδωσαν  το καθένα την προσωπική του μάχη για την επιστήμη, την τέχνη, τη φιλία, τον έρωτα, τη φιλοσοφία αλλά και την εξουσία. Άντρες και γυναίκες του μύθου και της ιστορίας, που αναζητούν και προκαλούν την αναμέτρησή τους με τον άλλο τους εαυτό, με απώτερο στόχο την αποκατάσταση της  χαμένης ενότητας του είναι.

Η ποιήτρια, με συνείδηση επιμελούς ερευνητή, αντλεί το πληροφοριακό υλικό της από ένα πλήθος κειμένων, όπως είναι τα χειρόγραφα του Πίερς και του Swinburne, διάφορες βιογραφίες του Πίερς, επιστολές του John Jay Chapman και του Henry James, η βιογραφία του Meredith από τη Λαίδη Butcher, η μετάφραση της Ιλιάδας του Pope, το βιβλίο του Bruno Lind για τον Santayana, καθώς και από γνωστά κείμενα του Πίερς, του Swinburne, του Peacock, συμπεριλαμβανομένων και ημερολογίων, αλλά και από  σκίτσα και φωτογραφίες. Στην επεξεργασία αυτού του υλικού αναφύονται, επιπλέον, ποικίλες μορφές και έργα της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας, που διευρύνουν τους ορίζοντες του ποιήματος και προκαλούν τον αναγνώστη να αναζητήσει τις διακειμενικές σχέσεις που το υποστηρίζουν, απαιτώντας από αυτόν ιδιαίτερη εγρήγορση.

Το βιβλίο επιπλέον περιέχει σελίδες που εικονίζουν γραφικές παραστάσεις, σχεδιαγράμματα, σκαριφήματα, μαθηματικούς υπολογισμούς του Πίερς, υλικό παρμένο κατευθείαν από τα χειρόγραφά του σε ανεπεξέργαστη μορφή, δίχως την παρέμβαση νεότερων σύγχρονων τεχνολογιών. Στη μυστική γλώσσα αυτών των παραστάσεων, που από τη φύση τους δεν μπορούν να τυπωθούν, δίνει ιδιαίτερη έμφαση η Χάου, ισχυριζόμενη ότι  : "Θέτοντας τη σκέψη σε κίνηση για να ορίσεις την τέχνη με έναν τρόπο που να εμπεριέχει την επιστήμη, αυτές οι γραφικές παραστάσεις, τα διαγράμματα, οι προσευχές, και οι πίνακες έχουν την ελευθερία να αποτελούν ζωγραφιές, ακόμη και ποιήματα".   Γι' αυτό το λόγο, η Χάου επιθυμεί να έρθει ο αναγνώστης σε άμεση επαφή με αυτού του είδους τα χειρόγραφα, έστω μέσα από την αναπαραγωγή τους στο βιβλίο, γιατί μόνο τα ίδια μπορούν, χωρίς άλλη διαμεσολάβηση, να μεταδώσουν κάτι από την αλήθεια του απόντος δημιουργού, εφόσον και αυτά είναι μια άλλης μορφής γλωσσική απόπειρα μεταφοράς νοήματος, που μπορεί να σαγηνεύσει τον αναγνώστη με την απόκρυφη και ανείπωτη γοητεία του.

Χωρίς αμφιβολία, η ποιήτρια αναγνωρίζει στο έργο του Πίερς δικές της αναζητήσεις και εμμονές. Το εύρος των ενδιαφερόντων του, η ανήσυχη σκέψη και η σχολαστικότητά του τον φέρνουν αντιμέτωπο και με τη φύση της ίδιας της γλώσσας. Ο ίδιος σε ένα κείμενο του στο περιοδικό The Nation τονίζει τις δυσκολίες της δημιουργίας ενός πραγματικά επιστημονικού λόγου. "Θα έπρεπε να χρησιμοποιούμε λέξεις, σαν εκείνες που χρησιμοποιούν οι χημικοί - αν μπορούν αυτές να ονομαστούν λέξεις". Όπως σχολιάζει η Χάου, " Ίσως η Λέξη, προκαλώντας τις εικόνες και τις γραφικές παραστάσεις, βρίσκεται στο κέντρο της φιλοσοφίας του Πίερς. Πάντοτε υπήρχε και πάντοτε θα υπάρχει μια μυστική συγγένεια ανάμεσα στη συμβολική λογική και στην ποίηση".

Το Pierce-Arrow αποτελείται από τρεις ενότητες: Η πρώτη φέρει τον τίτλο "Αρίσβη" και μας παραπέμπει σε μια πόλη της Τροίας, αρχαία αποικία της Μιλήτου, όπου είχε την κατοικία  του ο Άξυλος, γνωστός για τη φιλοξενία που παρείχε σε όσους επισκέπτονταν το σπίτι του, και αδικοχαμένος στον πόλεμο, καθώς κανείς δεν τον προστάτευσε από τη δύναμη του Διομήδη. Το όνομα Αρίσβη έδωσε και ο Πίερς στην κατοικία του, στο καταφύγιο του στην Πενσυλβανία, επιθυμώντας ίσως μιαν αναφορά στον Όμηρο, αλλά και μιαν υπόμνηση στην πατρίδα των φιλοσόφων της Ιωνίας, που πρώτοι αναζήτησαν την Αρχή των πραγμάτων. Στην ενότητα αυτή υπάρχει ένα εκτεταμένο πεζό κείμενο διανθισμένο με στίχους και θραύσματα λόγου, όπου η Χάου μιλά για τις σκέψεις που της δημιουργούν τα ανέγγιχτα χειρόγραφα του Πίερς, αναφέρεται στη ζωή του φιλοσόφου, κυρίως μετά την απόλυσή του από το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, καταγράφει τους συνειρμούς και τα σχόλια που γεννιούνται μέσα της από την ενασχόλησή της με τα αποσπάσματα μιας ζωής την οποία  αγωνίζεται να ανασυνθέσει.  

Στο δεύτερο μέρος, "Ο ελεύθερος χρόνος της θεωρητικής τάξης", συναντώνται και συνυπάρχουν στιγμές του βίου, σκέψεις και σχόλια του Πίερς, με αντίστοιχα στιγμιότυπα του βίου και των έργων άλλων δημιουργών, όπως ο Meredith, ο Peacock, ο Swinburne και άλλοι. Πρόσωπα συγγενικά αλλά και ετερόκλητα κινούνται σε μια παράλληλη τροχιά, αντιμέτωπα με τον έρωτα, το θάνατο, τη δημιουργία. 

Το τελευταίο μέρος του ποιήματος έχει τον γερμανικό τίτλο "Ruckenfigur", που σημαίνει μια μορφή που την αντικρίζεις από την πίσω πλευρά, σαν μια φιγούρα που απομακρύνεται. Εδώ η Χάου επιχειρεί ένα λυρικό σχόλιο στην ιστορία του Τριστάνου και της Ιζόλδης, έχοντας υπόψη της τις πολλαπλές μεταμορφώσεις του μύθου από τα μεσαιωνικά χρόνια μέχρι σήμερα. Στην ενότητα αυτή, η ποιήτρια συνομιλεί με ένα νοητό κείμενο, συντεθειμένο από τις παραλλαγές του αρχικού κειμένου, με μορφές που γυρεύουν να αποκαταστήσουν την κατακερματισμένη, μέσα από πολλαπλές μεταμορφώσεις, ενότητα του εαυτού τους. Επιδίδεται και πάλι στην αναζήτηση σκιών, που όλο απομακρύνονται, όπως το ανείπωτο, αυτό που πάντα, τελικά, θα μας διαφεύγει.

Από την ενότητα "Αρίσβη"

Η φαινομενολογία του πολέμου στην Ιλιάδα

πώς οι άνθρωποι παρουσιάζονται ο ένας στον άλλο όταν

oι θεοί αλλάζουν την όψη των πραγμάτων

Απομάκρυνέ τον χωρίς τη θέλησή του οδηγέ

των Καταφρονεμένων είναι καταδικασμένος με έναν τρόπο μοναδικό

Η θνητότητα σημάδι της ανθρώπινης ιδιότητας είναι οι

βάρβαροι προγονοί μας ο εμπαθής εαυτός μας

Ο κάθε ισχυρισμός οφείλει να υπερασπίζεται την εικόνα του

Η πίστη στην απόδειξη τον οδηγεί  προς τα κάτω

Χειρόγραφο 1644 :

(iii) περιγραφή σελίδας "Θάνατος του συζύγου18 Απριλίου"

Ονοματεπώνυμο Charles Sanders Peirce

Μια από τις τελευταίες μας συζητήσεις, ενθυμούμαι ότι άρχισε λέγοντάς του πως δεν θα μπορούσε να συνέλθει σωματικά λόγω της σκληρής πνευματικής εργασίας & με την άρνησή μου να του δώσω επιπλέον χαρτί για να γράψει, αλλά όταν παραπονέθηκε πως οι πόνοι του ήταν τόσο δυνατοί & ότι το γράψιμο θα απάλυνε τους πόνους του, τότε υποχώρησα. Ο γιατρός είχε αφήσει οπιούχα για να καταπραΰνουν τον αβάστακτο πόνο του αλλά αρνήθηκε να τα πάρει. Παραδίδοντάς μου τα τελευταία του γραπτά μου δήλωσε το καλύτερο έργο μου ολοκληρώθηκε & θα φέρει επανάσταση στην επιστήμη, η ζωή θα είναι εύκολη για σένα και σίγουρα θα ταξιδέψουμε πάλι μαζί. Εκείνη τη στιγμή μου ζήτησε να του φέρω από τη βιβλιοθήκη ένα βιβλίο του Ντίκενς για να χαλαρώσει από τη σκληρή δουλειά και τυχαία του έδωσα το Dombey & εκείνος παρατήρησε μετά το τέλος της ανάγνωσης ότι ήταν το μοναδικό βιβλίο του Ντίκενς που ήξερε να μην τελειώνει τόσο  μελαγχολικά. Είχα ελπίδες ότι για μια ακόμη φορά θα μπορούσε να συνέλθει κι εκείνος άλλωστε προέβλεπε ν'  αρχίσει αυτόν το μεγάλο αγώνα πάλι από την αρχή.

Είχα πολλές ελπίδες ότι θα τα κατάφερνε

***

Η επιβολή των ορίων αναγνωρίζει τον εαυτό της

σαν κολυμπήσεις στ' ανοιχτά στη θάλασσα Ευρώπη

Ανάμεσα σ' έναν ερμηνευτή και

το αντικείμενό του στο χώρο της δοκιμασίας της

καρδιάς το ελεύθερο ενδιάμεσο του  Μάκβεθ

η βάναυση βεβήλωση ακόμη πιο βαθιά

Πέρασε εκείνα τα τελευταία χρόνια όχι

γράφοντας το έργο του πάνω στη δυστυχία

θυμάμαι τώρα όλες τις στιγμές

θυμάμαι τη μελαγχολία την αναστάτωση

***

Ο ηρωισμός στην Ιλιάδα μια άλλη κατάσταση

ασταθούς ταυτότητας ο Πολύδωρος

βγαίνει στη σκηνή έχει παρουσιαστεί

στην Εκάβη σ' ένα όνειρο το εξωτερικό

περίβλημα του κορμιού του απομεινάρι

Ενδύματος κομματιασμένου απαλό μάλλινο που σέρνεται

η Εκάβη κι ο χορός απευθύνονται στην

ασπίδα σαν σε τάφο έτσι η μνήμη πράγματι

τον κατακλύζει με ιερό καθαρτήριο ύδωρ

***

Άφησέ τον κάτω απαλά όχι μη

ρωτάς ποιος είμαι είναι ακόμη νύχτα και

στρατεύματα εισβολέων δεν βλέπεις

στοιχεία δικά της πληγώνουν το παιδί της

εισέρχεται στον κόσμο χρωματισμένο από τη

μοίρα του Ω αγαπημένη Θέτις χωρίς εγκράτεια κλάψε

για την  κρυμμένη μοίρα των πραγμάτων

Αν ήσουν άνθρωπος θα άρπαζες

το δόρυ και το ξίφος να συντρίψεις

τον πόθο της λαγνείας το πλανάσθαι

ανθρώπινον η πανοπλία του Πατρόκλου τρεις φορές

επιβάλλει την ισχύ ενός

αδιάκοπου πολέμου ο απάνθρωπος θεός Απόλλωνας

***

Από την ενότητα " Ο ελεύθερος χρόνος της θεωρητικής τάξης"

Αριθμός 115 Ο στυλογράφος

του Τζώρτζ  Μέρεντιθ δόθηκε στον

Ε. Ντ. Μπρούκς σε μια επίσκεψή του στο

Flint Cottage  λίγο

πριν από το θάνατό του από τη

νοσοκόμα του τη δεσποινίδα Α. Νίκολ όχι

δεν σκότωσε  εκείνη

τον Μέρεντιθ για να είναι η πράξη της πειστική

το πιθανότερο είναι ότι πρόκειται για ένα συλλέκτη

εργαλείων γραφής μια πένα του Ντίκενς

είναι ένα άλλο του απόκτημα

Υπέροχο ποιητικό υλικό

***

Πρώτη του σύζυγος υπήρξε η

μεγάλη κόρη του Τόμας

Λαβ Πίκοκ του συγγραφέα

που για το έργο του ο κ.

Μέρεντιθ πάντοτε ομολογούσε

τον πιο ειλικρινή θαυμασμό

Άντρας και γυναίκα έζησαν

χωριστά ( Καινούριος Έρωτας ) εκείνη

είχε περιπλανηθεί εδώ και εκεί για

αρκετό καιρό αφότου το έσκασε

με τον καλλιτέχνη που

φιλοτέχνησε το πορτρέτο του Πίκοκ

Τώρα στις Αναμνήσεις πέρα από

απόσταση ακοής η έκφρασή της

πάνω σ' ένα λευκό φύλλο χαρτί

***

Η Μαίρη Έλλεν Μέρεντιθ πέθανε ολομόναχη

Η ενοχή έγινε αισθητή στον Καινούριο Έρωτα

Η χαμένη πραγματικότητα συνδέει το μακάβριο χιούμορ

στον Καταπληκτικό Γάμο με έναν

αναλυτικό φιλόσοφο που αντιπροσωπεύει

το κοινό πνεύμα στόχοι ασήμαντοι

για να προκαλέσουν δράση κανένα μοιραίο πρόσωπο

ο Μέρεντιθ ποτέ δεν κουράζεται να μιλά

καθώς τον βγάζουν βόλτα ανάπηρο πια στον κήπο του

***

Κλονίστηκε η εξουσία της αργυρής εποχής

εποχές έξαψης γρήγορα φτάνουν

και η παλιά βασιλική οικογένεια τόσο

οικεία σε μένα ώστε μοιάζει

διαβάζοντας να ζω την εποχή του σιδήρου

πάλι είμαι πολίτης ξένος άγνωστος

Δημοκρατία ούτε πρόκειται

να υπάρξει ούτε πρόκειται να μην

υπάρξει με καθοριστικό τρόπο ένα μέλλον όχι

Ούτε η χρυσή εποχή της ποίησης

***

Ο Πίκοκ δεν είχε διαδόχους

πρόλαβε να ζήσει σχεδόν τριάντα

χρόνια της Βικτωριανής εποχής

Ανάμεσα στους συγγραφείς του καιρού του

αγάπησε πολύ τον Ντίκενς

και τον ξανα-διάβαζε τον τελευταίο

χρόνο της ζωής του "διαρκώς μέσα σε ξεσπάσματα

γέλιου"  κι ο Σουΐνμπορν επίσης

ευχαριστιόταν να διαβάζει τον Ντίκενς

δυνατά- η κυρία Skewton στην

αναπηρική της καρέκλα Dombey and Son

***

Ο Τ.Σ. Πίερς δεν αποτελεί το μοναδικό

παράδειγμα κι άλλα σπουδαία πνεύματα

χτύπησαν ακαδημαϊκές πόρτες

και τους αρνήθηκαν την είσοδο αλλά

υπάρχουν οι νεκρολογίες  ένα πρόστιμο

πληρωμένο για την ασφάλεια τους κανόνες της επιστήμης

τη γραφή για το ότι στο έργο του Οckham ο χρόνος

και η κίνηση δεν έχουν τον

ίδιο ορισμό - Ερμηνευτικά Σχόλια

***

Ξαναδούλευε τον Τρίστραμ

κατά περιόδους ανάλογα με τα κέφια του

το ερωτικό ρεφρέν του ανέμου και

της θάλασσας τη διανοητική του

πρόθεση ως προς το πνεύμα ο Τρίστραμ

είναι ένα εκστατικό τραγούδι αν

τυπωθεί και βρει τα όρια του

"Μαύρα τα πανιά της αγάπης"

Καθώς περπατά με τις κάλτσες

"Ω Θεέ, εάν υπάρχει

Θεός που δεν υπάρχει

πού στο διάολο είναι οι μπότες μου"

***

Η καρέκλα που φαίνεται ότι

κοιτάζω δεν συμβολίζει

τίποτα κρούει

τις πύλες της ψυχής

μου με επιμονή παρόλη

τη σιωπή της ως να θεμελιώνει

Κάτι όντως αληθινό

Γύρνα αυτές τις σελίδες

ο Χούσρελ παρατηρεί σε μια

σημείωση στο περιθώριο "Καλύτερα

αυτό να το είχα γράψει

με αντίστροφη σειρά"

***

Αν ένα βιβλίο οφείλει να ανοιχτεί

πρέπει να το ανοίξω για να το ανοίξω

πρέπει να πάω να το πάρω αν οφείλω να

πάω να το πάρω πρέπει να προχωρήσω αν
προχωρήσω πρέπει να σταθώ αν οφείλω

να σταθώ πρέπει να σηκωθώ αν οφείλω

να σηκωθώ καλύτερα να ακουμπήσω το

πόδι μου κάτω εδώ είναι όπου

η συνείδηση γίνεται θαμπή

***

Ο Πίκοκ σφόδρα ταράχτηκε

από την πυρκαγιά που ξέσπασε στη

σκεπή της κρεβατοκάμαράς του ο ίδιος

μεταφέρθηκε στη βιβλιοθήκη στην

άλλη άκρη του σπιτιού μακριά

από κάποιον επιπλέον κίνδυνο και το νερό

Ένας ιερέας ήρθε να τον παρακαλέσει να

μετακομίσει σε κάποιο από τα σπίτια

της γειτονιάς "Μα τους αθάνατους

Θεούς δεν το κουνάω από εδώ"

Δεν θα άφηνε τα βιβλία του

έπειτα για λίγες μέρες ήταν άρρωστος

μέχρι που πέθανε στις 23 Ιανουαρίου1866

***

Η Θέτις λέει ότι θα ανεβεί

στη γη να δει τον Αχιλλέα και

ν' ανακαλύψει ποια λύπη

τον έχει καταβάλει εξέρχεται

από τη θάλασσα οι αδελφές της ακολουθούν

αντιπροσωπεύει μόνο τον εαυτό της

Γιατί οι Νηρηίδες ξεχάστηκαν

σαν άρχισε εκείνη να μιλά

οι Νηρηίδες έρχονται και φεύγουν χωρίς

να παίζουν ενεργό ρόλο σε τίποτα

***

Οι μισοί της συντροφιάς

θα επιχειρούσαν να εικονογραφήσουν

κάποια αφηρημένη ιδιότητα

Φόβο Θάρρος Φιλοδοξία

Έρωτα Οίηση Υποκρισία

ως μια μορφή γρίφου

όπως σ' ένα παιγνίδι παντομίμας με ομοιοκαταληξίες

ένας κίνδυνος ελλοχεύει στην

υπερ-σκοτεινότητα κάτι που

συνέβη στη διαδικασία της

εκπαίδευσής μου ο κίνδυνος μπορεί

να περιοριστεί αν η λογική

ανάλυση είναι τέχνη

***

Η Ζυλιέτ Ανέτ Φρουασί

Πουρταλέ ( ή ντε Πορταλέ

φημολογείται ότι είναι η χήρα

ενός κόμη Πορταλέ το αληθινό της

επώνυμο παραμένει ακόμη άγνωστο)

Ό, τι βλέπω είναι η εικόνα

ή η κρυφή αλληλογραφία

Κάποιες φορές ισχυρίζεται πως είναι

μια πριγκίπισσα των Αψβούργων

γνώριζε τον Κάιζερ Γουλιέλμο ΙΙ

(πέρασαν μαζί τα παιδικά τους χρόνια

μυστήριο το εισόδημα της

***

Το καινούριο μικρό της όνομα αν

είναι αυτή είναι Άννα Άντα

φον Πορταλέ γεννημένη στο

Λάασοφ/Νίντερλαουζιτς ( έπειτα

Πρωσσία ) το πρώτο από

τα εφτά παιδιά στον πίνακα

5 του Γενεαλογικού Βιβλίου

Αλλά η Άννα πέθανε στις 17 Απριλίου

1889 ανύπαντρη υπάρχει άραγε

ποτέ απόλυτη βεβαιότητα

Ο Πίερς δεν είχε ιδέα ότι εκείνη

μιλούσε και Πολωνικά ανάμεσα

σε έξι άλλες γλώσσες

***

C.O. Milford Pa. 1904

Ο τρόπος που ο παγερός νότος

παρουσιάζεται εδώ

σαν Ηρακλείτεια πλάνη

παρασύροντας και οδηγώντας

σκέψη και αυστηρότητα

πιο κοντά στο λυρισμό

Συχνά σαν διαφανές στρώμα πάγου

***

Ο Πίερς άφησε ένα κενό

να το καλύψει αργότερα σε μια

βίαιη ρήξη με την

ονοματοθεσία του Ευκλείδη

Αυτό που ο Έλληνας γεωμέτρης

δεν επιθυμεί ο Ουρανός

χωρίς επαφή με τη

μαύρη γη μας να κρατιέται

Τα Στοιχεία γίνονται κατανοητά

μόνο με την άλγεβρα

***

Δε γνωρίζω κανέναν

άλλο Peirce  ή Pierce

στην περιοχή του Μίλφορντ

από τον Ντεκάρτ στον Χιούμ

πόσο απόλυτα Άχρηστοι

είναι όλοι οι μεταφυσικοί

Ό, τι είπαμε προηγουμένως

πράγματα απλά η τάξη

ή ένας "κανόνας" στην άλγεβρα

***

Θα μπορούσα να το είχα ονομάσει

"πρακτισμό" αλλά

αγαπητή μου λαίδη Γουέλμπυ

η απόλυτη ακρίβεια της

σκέψης είναι ύποπτη

αμφιβάλλω αν ποτέ

θα διασχίσω το νερό και πάλι

Εδώ λέμε "δακτυλο-γραφημένο"

κάτι σχετικό

με το τυπωμένο αντίγραφο μοντέρνας τηλεπάθειας

Ό,τι θέλω να γράψω

έγινε δυσδιάκριτο μέσα στην έσχατη

βιασύνη την ονομάζω λογική

για να ομοιοκαταληκτεί με τη μετρική

ή την οπτική πάρα πολύ

εμπειρικό πεδίο

Πάντοτε ύποπτη η τριάδα

***

Ανάμεσα στις τοποθετήσεις αυτές

υπάρχουν παραδείγματα φαντάσματα

Τώρα βλέπεις τι

η λέξη πραγματικό σημαίνει

Εξάλλου επιθυμούμε

να περάσουμε τη σκέψη μας

διατυπωμένη σε κάπως

σύντομα μέτρα αλλά

θα σου γράψω

όταν μπορώ να είμαι πιο

σαφής δίχως αμφιβολίες

εννοώ όταν θα θεωρώ ότι αληθεύει

Έξω από το χειρόγραφο

το σώμα είναι το δικό μου Σώμα

Τ.Σ. Πίερς "Αρίσβη"

Το "όνομά " σου είναι καλύτερο

το δικό μου στον ήχο μοιάζει γερμανικό

***

Η διάρκεια καθώς κυλά

περνά μέσα στο κενό και χάνεται

Μια καταγραφή με μολύβι σβησμένη

για να μην ανακτηθεί από

κάποιο υπεριώδες υπέρυθρο

χαμηλής εντάσεως φως η τεχνική

ενίσχυσης της εικόνας δείχνει

πώς αδιαπέραστο το παρόν

το παρελθόν διαπερατό

***

Ο Αχιλλέας ο ίδιος δεν μπορεί να εύχεται

να σκοτώσει τον εαυτό του για το σφάλμα

που διέπραξε ο άλλος εαυτός του ο Έκτορας

ο Έκτορας μεταμφιέστηκε σε Πάτροκλο

ο Έκτορας του Αχιλλέα αντικειμενικός εαυτός

Ποιος παριστάνοντας τον Αχιλλέα

θα μπορέσει ποτέ να ξεπεράσει στο τρέξιμο μια λεγεώνα

Η παρόρμηση του καθρέφτη προσκαλεί τον Φορτεμπράς

***

Η σύζυγος του Τσάρλς Σ. Πίερς κατέχει

αντικείμενα μεγάλου ιστορικού

ενδιαφέροντος ανάμεσά τους κι ένα πακέτο

τραπουλόχαρτα τα οποία

χρησιμοποιήθηκαν με μεγάλη επιτυχία στην

πρόβλεψη του μέλλοντος μελών

της συνοδείας της  αυλής ακόμη και του

ίδιου του Ναπολέοντα λέγεται

ότι η Mlle LeNormand με αυτά  

τα χαρτιά προέβλεψε την πτώση του

***

Ανάμεσα στα χαρτιά του Πίκοκ ένα

πρόχειρο σκίτσο για μια ταφό-

πλακα βρέθηκε πάνω στην οποία

είχε γράψει το όνομα

της Μαίρη Έλλεν και μια επιγραφή

στα Ελληνικά " Η γήινη αγάπη

γρήγορα λησμονιέται/ η ουράνια

μένει στη θύμηση παντοτινά-"

Η αγάπη αλλάζει εκτός αυτού είναι

καταδικασμένος δεν μπορώ αδιαμαρτύρητα

να χάνομαι δίχως λέξη ν' ακουστεί

Πράγματα που δεν υπάρχουν υπάρχουν

***

Ένα αηδόνι θηλυκό τραγουδά σε

γλώσσα μυστική το πουλί

νιώθει προδομένο όταν το ερωτικό

τραγούδι του η δημόσια φωνή

του ποιητή το κάνει γνωστό σε

γλώσσα μυστική φέρω της

Μαίρη Έλλεν το όνομα εν αμφισημία

ξέρεις είμαι φάντασμα εγώ

Όποιος υπήρξε και δεν υπήρξε

Ό, τι ερχόμαστε να γνωρίσουμε

Όποιος υπήρξε και δεν υπήρξε

Τραγουδάμε πλάι - πλάι

***

Πτήση τυφλή άραγε θα κερδίσουμε

επιτέλους αν εμπιστευτούμε τον τρελό

αγώνα στα τυφλά μην

αντέχοντας τη θνητότητα στη

μετά θάνατο ζωή με βέλη να

διαπερνούν το χώμα και το κύμα όποιος

μπορεί να διακρίνει ή να δηλώσει

Τι οφείλει ο καλεσμένος

στον οικοδεσπότη - Νυμφόληπτος

***

Η ακαδημαϊκή κοινότητα εξάντλησε τον Πίερς

πολύ πριν από

την τεράστια φιλολογία

των απάντων του

Φράκτης με δέντρα στο

δάσος απλώνεται σκοτάδι Σούρουπο

μορφή που αποσύρεται

Η αγάπη γυρεύει την ανταπόκριση

από την αγάπη

***

Δεν κατάφερνε ποτέ να επιβιώνει με

το εισόδημά του

επινόησε ένα κρησφύγετο από

τους πιστωτές του στη σοφίτα

εκεί μπορούσε να δραπετεύει

τραβώντας τη σκάλα

αυτήν που τον οδηγεί εκεί

Υπήρξε σχολαστικός

στη δουλειά του

Γράφοντας και ξαναγράφοντας

Δεν κατάφερνε ποτέ να είναι αξιόπιστος

να κάνει κάτι στην ώρα του

εάν ποτέ

***

Ο κ. Τσάρλς Σώντερς Πίερς

εισήγαγε τις έννοιες "πρακτική" και

"πρακτικό" στη φιλοσοφία

Όπως όταν κάποιος σχεδιάζοντας ένα

μοναχικό ταξίδι με μάτια κλειστά

ετοιμάζει μια λάμπα και δένει

τα λινά της πλέγματα και τα ευαίσθητα

λινά από εκείνη τη στιγμή καταστρέφονται

με ένα ερώτημα φωτιά κατά τη

διαφυγή της  η λέξη "πραγματισμός"

διέδωσε ειδικά στοιχεία για την υπεράσπισή της

***

GEORGE SANTAYANA: Τα εβδομήντα είναι μια καλή ηλικία. Υποθέτω ότι κάποιος επηρεάζεται χωρίς να το γνωρίζει….Όταν ήμουν νέος επηρεάστηκα από τον Πέρσυ.

BRUNO LIND : (ανέκφραστα) Πέρσυ; (Τσάρλς Πίερς Ποτέ άλλοτε δεν άκουσα το όνομα αυτό να προφέρεται έτσι)

GEORGE SANTAYANA: Δεν γνωρίζεις αυτόν τον πραγματιστή; Βέβαια, κανένας δεν θα ήθελε να τον προσλάβει στη δουλειά του. Ένας μεθύστακας είναι. Αλλά όταν είναι νηφάλιος! Παρακολούθησα κάποιες διαλέξεις του. Ενθυμούμαι ιδιαιτέρως ένα παράδειγμα που χρησιμοποίησε - το θερμόμετρο. Είναι ένα δυναμικό σύμβολο - κάτι που σου δείχνει ποσότητα. Αυτό βεβαίως ταιριάζει στο σύστημά μου. Κάνω διάκριση ανάμεσα στη δυναμική πλευρά της φύσης και σε κάθε φανταστική ή συμβολική πλευρά, που είναι οι ιδέες.

***

Σε παρακαλώ αδιάφορε αναγνώστη εσένα

που στα χέρια σου το βιβλίο αυτό

μπορεί να πέσει χωρίς ελπίδα ήδη

περιχαρακωμένο σε δοκίμια ερμηνευτικά μ' ένα

τόσο απλό περίγραμμα χαρακτήρα ζωής

Δεν υπάρχει κλειδί ούτε πεπατημένη οδός

να έχει σχέση με μια προσωπική φιλολογία

δεν υπάρχει εκ των προτέρων δεδομένη φιλοσοφία προτού

βαδίσουμε ελεύθεροι όπως μια τρυφερή αγάπη μισο-

μαγεμένοι για να ανακαλύψουμε ότι ίσως αποδεικνύεται

η ικανότητα για λάθη λανθασμένη

***

Μολονότι το δοκίμιο ποτέ δεν

ολοκληρώθηκε μόνο ένα ακατέργαστο προσχέδιο

μπορώ ακόμη να διακρίνω το δωμάτιο όπου

αυτές οι ακατανόητες σκέψεις  δημιουργήθηκαν

στον ύπνο τώρα για πρώτη φορά τυπωμένες στις

τέσσερις πλευρές χαρτιού σε σχήμα τετραδίου

δύο επί οκτώ φύλλων με μαύρο πλαίσιο

Ποτέ δικό σου - Με κάθε ειλικρίνεια

Από τα όρια της ποίησης

***

Η σύζυγος του Πίερς θα διαθέσει

όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο για

το έργο της σ' αυτήν την πόλη εμείς

δεν μπορούμε να υπολογίζουμε σε μια μακρά διαμονή

καθώς είναι περιζήτητη σε άλλα

μέρη πριν από το τέλος του καλοκαιριού

Ως ειδήμων στην αστρολογία η ίδια

ανέλαβε την υποχρέωση να ασκήσει

το έργο της για σκοπούς φιλανθρωπικούς

***

Από την ενότητα : Ruckenfigur"

Η Ιζόλδη στέκει στο Tintagel

στη μεσαία σκάλα ανάμεσα

σε σύμβολα φωτός και σκότους

Άραγε συμβολίζει τον απόηχο

της ανθρώπινης φωνής τη μισητή

έλξη του τρόμου της παράνομης αγάπης

την εξάντληση από το απάνθρωπο

προκαθορισμένο γεγονός τη φοβία

της πτώσης γι' αυτήν επίσης κανένας δεν μιλά

Tintagel της φιλοσοφίας ερείπιο

εδώ είναι γνωστή η αλλαγή εδώ

έχει έρθει το κύμα σκληρής ανατροπής

κύμα μοιραίο ρούχο πολύτιμο

Η ψυχή σου ο χωρισμός σου

***

Αλλά το υποκατάστατο της Ιζόλδης

η Ιζόλδη με τα λευκά χέρια

στέκει πλάι στον τοίχο κι αφουγκράζεται

η σκέψη του ανοιχτού ορίζοντα όλο φοβίες

μια ψυχή έχει κι αυτή δυο πρόσωπα

μητέρα της Ιζόλδης και στην άλλη όψη

Ιζόλδη η Βασίλισσα δεσμώτης του Τ

Ακόμη κι ο Τρώας απηχεί του Τριστάνου

την αδυναμία μέσα από μια παιγνιώδη

ετυμολογία το Tintagel κεφαλή του Βούδα

όχι η νεκρή πολιτεία της νύχτας

Τοίχος στο στοιχείο της Λογικής

εδώ είναι η πόρτα και πέρα από

εδώ το πανί του ιστιοφόρου που εκείνη κατασκοπεύει

***

Tristran Τριστάνος Tristrant

Tristram Trystan Trystram

Tristrem Tristanz Drust

Drystan τα ονόματα αυτά συνθέτουν

ένα μικρό στεφάνι νίκης

ονειρικό πάνω από το τοπίο

Tintagel σύμβολο κολυμπήθρας στο λυκόφως

Άλσους κλωνάρι σκοτεινό ανέμου καταφύγιο

Θαλασσινή μαρτυρία Ιζόλδη άλας

Iseut Ιζόλδη Ysolt Essyllt

νύφη στο πλευρό του March Μάρκου Marc στα

παλιά γαλλικά ερμηνευτικά σχόλια

η μυστική σου αλληλογραφία

Ιζόλδη εύπλαστη δύο Ιζόλδες μία

***

Η τρίτη από τις φανερές ταυτότητες

του Τριστάνου έχει όψη διπλή

η μεταμφίεσή του σε αηδόνι

στον Τρώα ή σε αυστηρό άνδρα στο Βούδα

Όμορφη και χωρίς διακυμάνσεις η Λευκή

Χέρσα Γη των επεισοδίων μεταμόρφωσης

ο νυχτερινός κήπος του Τρώα

ο Βούδας ανακαλεί τη σκηνή στον Οβίδιο

ο Ορφέας τσακισμένος από τη λύπη του για

το χαμό της Ευρυδίκης κάθεται στην

όχθη του ποταμού επτά μέρες

βλέπω τη σκιά του Μάρκου στο νερό

το ηθικό δικαίωμα του Μάρκου στην Ιζόλδη

Η σχέση του Δαυίδ με τον Σαούλ

***

Ανυπόφορα ωχρό το ψυχρό

όριο δεν προσελκύει και δεν παρακινεί

καμιά καλοσύνη αδέσμευτο απέναντί σου

βαθιά ηρεμία ποτέ δεν θα

προκύψει ούτε τυφλή απειλή

Χωρίς αμφιβολία βλέπω ότι η διαχωριστική γραμμή

δεν μπορεί ποτέ να υπολογιστεί με μιας

η ωχρή αγωνία ανασαίνει ελεύθερα

ώστε παραμένει ανίερα μάταιο ό,τι

στη σκέψη ή σε άλλο σύστημα σημείων

η στέγη και το ανώφλι ανακαλούν στη μνήμη

Ερευνώντας θα γνωρίζω υπάρχει

κάποιο νόημα τη στιγμή που φτάνεις στα βαθιά

Αυτού που είναι και αυτού που φαίνεται

***

Ο τρόπος που θρυμματίζεται το φως

για να αποσχίσει το γαλάζιο χρώμα

το χρώμα της μέρας κίτρινο

κοντά στη νύχτα το χρώμα του πάθους

κόκκινο το πρωί

Το όνομά του της λύπης όνομα παίρνει να

κοκκινίζει από τον ήχο στο νόημα το νόημα

στη θέση του φονικού

Ο Τριστάνος πρέπει να συλληφθεί

Αντίκρισε το πνεύμα από διαφορετική σκοπιά

στη σκέψη ή σε άλλο σύστημα σημείων

επειδή δεν είμαστε ελεύθεροι

Αντίκρισε το πνεύμα από διαφορετική σκοπιά

Δυο σκέψεις μάχονται μεταξύ τους

***

Είναι με την ακρίβεια που οφείλουμε

ν' ασχοληθούμε μπορούμε να απo-

μονώσουμε το χώρο από το χρώμα εάν

ο Thomas χρησιμοποιούσε μόνο μια

μεταφορά και η μεταφυσική

την αναγνωρίζει ως μεταφορά

Υπάρχει ένας τρόπος επιστροφής στην

παρερμηνεία του μηνύματός

της ο ΘησέαςΤριστάνος είναι

πάνω στο πλοίο ο ΑιγέαςΙζόλδη

είναι παρατηρητής στη στεριά εκείνη είναι

ο ιθύνων νους η ευθραυστότητά της

έφερε στο φως το

μοναδικό της όραμα δίδυμη ψυχή μισή

***

Η Αντιγόνη φέρει το μυστικό της στην

καρδιά σαν ένα βέλος εκείνη

στέλνεται δυο φορές μέσα στη σκοτεινή μας

κοινωνία σαν μια πραγματική ζωή σαν αληθινό

πρόσωπο με πορεία προς την αυτογνωσία

σαν να μην υπήρχε

απόδειξη παρά μόνο μια τυφλά ορθή λογική

για να ηρεμεί τη βίαιη γη μας

το μοναδικό όραμα ενότητας της Ιζόλδης

Προάγγελος σκιά εαυτού από τον εαυτό

σε χώρο ανοιχτό ή πάνω στου θεάτρου

την εξέδρα η συνάντηση δύο προσώπων

Στροφή αντιστροφή που σημαίνει

διπλή ανείπωτη συνοχή

***

Η μέρα αγκαλιάζει σφιχτά το μακρινό άνεμο

Ήχος πικρός όπως η αλήθεια

σιωπηλός όπως το σιωπηλό αύριο

Μοτίβο φιγούρας που αποσύρεται

συγκροτημένη πέρα από την έκφραση

συσσωρευμένη απροσδιόριστη αύρα

Θεομίμησις το μήνυμα της θεότητας

Μου αρέσει να φανερώνομαι σκεπασμένη με πέπλο

Ποιητή έλα με πέπλο να καλύψεις έλα να πλανέψεις

τ' απομεινάρι του αντίλαλου από την καταδίκη του καταρτιού

ποτέ ποτέ μη δίνεις σχήμα στο γιατί

Περίμενε κάποια αναγνώριση εσύ

Ποίηση μπροστά σε όλους μας να απογυμνώνεις την αγάπη

Ποτέ για πάντα τον οποιονδήποτε μη συγκινείς

***

Επίμετρο

Μίνα Καραβαντά: Μιλώντας τη γλώσσα των στοιχειών: η γλώσσα της ποίησης της Σούζαν Χάου και η ποιητική της γλώσσας.

«Είναι τα κενά και οι ελλείψεις αυτά που για μένα αναπαριστούν στην πραγματικότητα τι είναι ποίηση—η σύνδεση ανάμεσα σε φαινομενικά ασύνδετα πράγματα—σαν να υπάρχει ένα μέρος και μπορεί να υπάρχει ένας χάρτης που να οδηγεί στη σκέψη, όταν ξέρουμε ότι δεν υπάρχει» Σούζαν Χάου

«Η παλαιότερη απασχόληση του ανθρώπου είναι η ποιητική, είναι το συναίσθημα και η κατάληξη στο συναίσθημα. Αυτό, κατά πρώτιστο λόγο, αντιπροσωπεύει το νεογέννητο στην κούνια» Τσάρλς Σώντερς Πίερς, 6 Οκτωβρίου 1907

«Η ομιλία σε διαφορετικές γλώσσες είναι η δουλειά του ποιητή και το μέγα δυναμικό της γραφής. Ούτε η ποίηση ούτε η φιλοσοφία μπορούν να κινηθούν χωρίς την τάση να περιπλανώνται, να διαφεύγουν, να λανθάνουν» Τσάρλς Μπέρνστιν

Η ποίηση της γλώσσας ή η γλώσσα-ποίηση (language poetry)—αν θέλουμε να κρατήσουμε τη σειρά των λέξεων του όρου, όπως αυτός εμφανίζεται στον αγγλοσαξωνικό λόγο—δεν είναι ένας όρος διπλής έμφασης με σκοπό τη δημιουργία εκτυφλωτικών εντυπώσεων. Έχει ορίσει τον εαυτό της ως διεπιστημονικό ποιητικό λόγο, ο οποίος είναι σε μια διαπλεκόμενη συνέχεια με τη φιλοσοφία, τη θεωρία, τη λογοτεχνική θεωρία, τη μυθιστορηματική γραφή, τον πεζό αλλά και τον κριτικό λόγο, με εμπνευστές τους Λούντβιγκ Βιτγκενστάιν, Γόλτερ Μπέντζαμιν, Θίοντορ Αντόρνο, Ζακ Λακάν, Ρολάντ Μπαρτ, Τζούλια Κριστέβα, Λους Ιριγαράι και Ζακ Ντερριντά, για τους οποίους σημαντικό θέμα είναι η ίδια η «αγωνιστική δράση της γλώσσας». Μια τέτοια δράση έχει τη μορφή ενός ριζώματος (rhizome, για να θυμηθούμε τον όρο του Ντελέζ και του Γκαταρί από το περίφημο έργο τους Καπιταλισμός και Σχιζοφρένεια) το οποίο διακλαδίζεται σε όλες τις δομές της σκέψης: η γλώσσα αγωνιά και αγωνίζεται, ενώ κινείται υπόγεια, κάτω από και μέσα από  τα σημεία που τη συνθέτουν, σε τυχαίες και μη διακλαδώσεις, που δημιουργούν ή και αποκαλύπτουν καινούρια και άλλα σημαινόμενα στα ήδη υπάρχοντα σημαίνοντα. Είναι μια γλώσσα που σκέφτεται ριζωματικά, αν ακολουθήσουμε τον ορισμό του ριζώματος, κατά το Ντελέζ και το Γκαταρί, σαν αυτό που υποδηλώνει μια νομαδική σκέψη (nomadic thought), η οποία—σε αντίθεση με τις ρίζες του δέντρου που στεριώνουν μια υπόσταση, ένα λόγο—συνδέει ένα σημείο με ένα άλλο σημείο, χωρίς τα ίχνη τους να είναι αναγκαστικά της ίδιας φύσης, φέρνοντας έτσι σε μια αγωνιστική, και όχι απλά πολεμική σχέση, πολύ διαφορετικά καθεστώτα σημείων, τα οποία δύνανται να είναι πολυσήμαντα και πριν από τη σύνδεση τους με άλλα. Αυτή η ποίηση είναι μια ριζωματική σύνθεση, με την έννοια ότι δεν αποτελείται αναγκαστικά από ενότητες—θεματικές, ιδεολογικές, γλωσσικές, πολιτικο-κοινωνικές—αλλά από διαστάσεις ή, καλύτερα, από κατευθύνσεις που βρίσκονται πάντα σε κίνηση, μια κίνηση αντάρτικη, επαναστατική, χωρίς τέλος και σε συνεχή μεταμόρφωση.

            ΄Οπως το ρίζωμα του Ντελέζ και του Γκαταρί, έτσι και η ποίηση αυτή δεν είναι η ποίηση της γενεαλογίας ή της ιεραρχημένης μνήμης αλλά η ποίηση της αντι-μνήμης ή της προσωρινής μνήμης, η οποία καταγράφει το «γίγνεσθαι» και όχι το «είναι». Προσπαθεί, με άλλα λόγια, να πει την ιστορία της περιφέρειας, του περιθωρίου, του κενού, της υποσημείωσης με τη μορφή μιας στιγμής, δηλαδή μιας ανάφλεξης μέσα στον κυρίαρχο και δομημένο λόγο. Αυτό το λόγο προσπαθεί να ενεργοποιήσει και η Σούζαν Χάου στο έργο της χωρίς αναγκαστικά να αποδέχεται τον όρο γλώσσα-ποίηση σαν την απόλυτη ταυτότητα για το έργο της και τη γραφή της, λειτουργώντας ως ένας πολιτικά και φιλοσοφικά κατευθυνόμενος πνευματικός άνθρωπος, μια ποιήτρια η οποία ασχολείται με το λόγο της διαφορετικότητας / ετερότητας. Κάθε ποίημα της είναι μια μικρή έκρηξη μέσα στην πληθώρα των κειμένων που ερμηνεύουν και ανασυνθέτουν το λόγο απομονωμένων ή και παραμορφωμένων, ωστόσο όμως σημαντικών, φωνών των Αμερικανικών γραμμάτων, όπως του Τσάρλς Σώντερς Πίερς ή της Έμιλυ Ντίκινσον, μέσα από τα χειρόγραφα που έχουν παραλειφθεί ή εξαιρεθεί ή απλά αποσιωπηθεί—που έχουν και δεν έχουν εκδοθεί—τα οποία κατοικούν στα υγρά και σιωπηλά αρχεία μεγάλων πανεπιστημίων, όπως του Γιέηλ, του Πρίνστον, του Χάρβαρντ. Σε όλο το έργο της, υιοθετεί τη φωνή των απόκληρων ή των προφητών που περιπλανώνται στον αχανή τόπο της σκέψης και, σαν μια πραγματική Κασσάνδρα η οποία δε φοβάται να αποκαλύψει το λόγο της αλήθειας, ενσκύπτει με μαχητική τρυφερότητα πάνω στα ίδια τα χειρόγραφα, για να ακούσει και να μιλήσει τη σιωπή τους. Όπως λέει και η ίδια, τα «χειρόγραφα μοιάζουν με ανθρώπους που μιλούν στον ύπνο τους», αποκαλύπτοντας έτσι μια γλώσσα που γεννιέται από το τίποτα το οποίο χωρίζει την έκφραση από το υποσυνείδητο και υποσημειώνει έτσι τη διαφορά τους, μια διαφορά που δεν υφίσταται, που είναι εφήμερη, τεχνητή. Η Χάου αρνείται έτσι την παραίσθηση της διαύγειας και ακολουθεί το δρόμο μιας ποιητικής του απροσδιόριστου (poetics of indeterminacy), η οποία της επιτρέπει να κοιτά κατάματα την απειροελάχιστη αλλά μοναδική στιγμή μέσα στην οποία ελλοχεύει η πιο απτή γραφή, η πιο αληθινή ταυτότητα του γράφοντος και του γραφομένου· η ποίηση της δεν κοιτά λοιπόν το δεδομένο, το αποτέλεσμα, δηλαδή το γραμμένο, το γραπτό και δοσμένο, αλλά το παραταθέν, αυτό που η ίδια η γλώσσα έχει αναβάλει μέσα από τη δήλωση της, χωρίς να έχει καταφέρει να το σβήσει ή να το αλλοιώσει. Η γραφή της Χάου γίνεται το γραφόμενο όχι μιας πιο ακριβούς βιογραφίας αλλά του βίου, της εμπειρίας των στιγμών, των ερειπίων, των αποσπασμάτων, τα οποία αποκαλύπτουν το όλον, χωρίς η ποιήτρια να επεμβαίνει στο να ανασυνθέτει τα κομμάτια για να αναπαραστήσει μια αντικειμενική ή σωστή εικόνα του συνόλου. Αντίθετα στήνει το οικοδόμημα της γλώσσας με τέτοιον τρόπο, ώστε, έστω και βίαια, να ανοίξει τις φόρμες και τις δομές, για να αποκαλύψει τα όρια της καθώς επίσης και τα όρια της ιδεολογίας της.

            Για τη Χάου, η γλώσσα είναι μια «διαχωριστική» γραμμή, της οποίας η ιστορία είναι η γενιά του πολέμου που βίωσε μια προσωπική/ατομική και ταυτόχρονα μια δημόσια/κοινωνική εμπειρία και που οδηγεί τη σκέψη και την ποίηση της Χάου να ομολογήσει ότι «έγινε κομμάτι του ερειπίου»[1]. Η ίδια παρουσιάζει τον εαυτό της με μια δραματική βιογραφική δήλωση, η οποία εμφανίζεται στη αρχή μιας άλλης  ποιητικής συλλογής της, με τον τίτλο Πυθαγόρεια Σιωπή (Pythagorean Silence):

«Για μένα δεν υπήρχε σιωπή πριν από τους στρατούς. Γεννήθηκα στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης στις 10 Ιουνίου του 1937 από μια Ιρλανδή μητέρα και έναν Αμερικανό πατέρα. Η μητέρα μου είχε έρθει στη Βοστώνη για μια σύντομη επίσκεψη δύο χρόνια νωρίτερα. Ο πατέρας μου δεν είχε ποτέ πάει στην Ευρώπη. Αυτή ήταν πνευματώδης και αυτός ακαδημαϊκός. Γνωρίστηκαν σε ένα δείπνο όταν το σκουλαρίκι της μητέρας μου έπεσε στη σούπα του. Το 1937, η Ναζιστική δικτατορία ήταν ήδη καθεστώς στη Γερμανία. Όλα τα αντιπολιτευτικά κόμματα είχαν διαλυθεί και τα στρατόπεδα αιχμαλώτων είχαν ήδη εγκατασταθεί για τη συγκέντρωση πολιτικών αιχμαλώτων. Ο άξονας Βερολίνο-Ρώμη ήταν ήδη ενός έτους. Το ίδιο και ο Ισπανικός Εμφύλιος Πόλεμος. Στις 25 Απριλίου, οι πιλότοι της Λουφτβάφε, που τους έστειλε ο Φράνκο, βομβάρδισαν το χωριό της Γκουέρνικα. Εκείνο το Νοέμβριο, ο Χίτλερ και οι αρχηγοί της στρατιάς του σχεδίαζαν κρυφά την εισβολή τους στην Αυστρία, την Τσεχοσλοβακία, την Πολωνία και τη Ρωσία.

Το καλοκαίρι του 1938, η μητέρα μου κι εγώ μέναμε με τη γιαγιά μου, το θείο μου και φίλους στην Ιρλανδία και μόλις είχα αρχίσει να περπατάω όταν η Τσεχοσλοβακία διαμελίστηκε από το Χίτλερ, το Ρίμπεντροπ, το Μουσολίνι, τον Τσάμπερλεν και το Ντάλαντερ κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου και της Συμφωνίας του Μονάχου. Εκείνο τον Οκτώβριο, επιστρέψαμε σπίτι μας με ένα πλοίο κατάμεστο από πρόσφυγες που έφευγαν από διάφορες χώρες της Ευρώπης.

Όταν ήμουν δύο χρονών, ο Γερμανικός στρατός εισέβαλε στην Πολωνία και άρχισε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος στη Δύση»[2].

           

            Η ποίηση της γίνεται η ποίηση του ερειπίου για να φωτίσει και να μιλήσει στις (κι όχι απλά για) αναλαμπές μιας κατεστραμμένης ζωής. Το καταστροφικό γεγονός δε μπορεί να παρουσιαστεί, μιας και το γεγονός της καταστροφής δε καταμαρτυρείται. Οι πραγματικοί του μάρτυρες είναι νεκροί. Οι εναπομείναντες είναι αυτοί που γλίτωσαν το θάνατο και άρα αδυνατούν να είναι μάρτυρές του. Κάθε ολοκληρωτική καταστροφή κατοικεί σε μια ζώνη έξω από τον  παρόντα χρόνο, που αποζητά την αφήγηση της. Το όνομα της όμως—καταστροφή—υπονοεί το πεπερασμένο του ίδιου του γεγονότος. Το μόνο που μπορεί να φωτίσει το γεγονός σαν μια μικρή αλλά εκρηκτική αναλαμπή είναι το ερείπιο· αυτό που γλίτωσε, αυτοί που γλίτωσαν, μπορούν να μιλήσουν όχι για αυτό που έχει χαθεί αλλά σε αυτό που δε δύναται να υπάρχει. Η ποίηση της Χάου γίνεται το μέσο αυτής της φωνής που απευθύνει το λόγο σε μιαν απουσία της οποίας το τραύμα δε δύναται να μετατραπεί σε έναν ευθύ ιστορικό λόγο βασισμένο στα μοντέλα εμπειριών και συγκεκριμένων αναφορών. Αντίθετα, μέσα από την έννοια του τραύματος—όπως προτείνει και η Κάθυ Καρούθ στο έργο της[3] --μπορούμε να κατανοήσουμε ότι μια «επανεξέταση των εμπειριών και των ιστορικών αναφορών δε στοχεύει στην εξάλειψη του ιστορικού λόγου αλλά σε μια αναδιάταξή του, σε μια προσπάθεια κατανόησης, ώστε να επιτρέπεται η ανάδυση του ιστορικού λόγου, όταν η άμεση κατανόηση του γεγονότος δεν είναι δυνατή» (Καρούθ 11).

Η Χάου είναι από τις πιο έντονα οραματίστριες-ποιήτριες αυτής της ποίησης, μια πραγματική χορεύτρια του πνεύματος[4]. Η Χάου γνωρίζει του κινδύνους της γραφής, η οποία τείνει να γίνει καταφύγιο, δηλαδή μια λύση σωτηρίας ικανή να αφανίσει ή να εξωραΐσει την ιστορία που κρύβεται πίσω από κάθε τραυματική μνήμη. Μάχεται λοιπόν για να δώσει ζωή σε αυτό που η Ιστορία, ή τουλάχιστον η αυταρχική και άρχουσα γραφή της, έχει εξαιρέσει ή εκτοπίσει στο περιθώριο του πολιτισμού: τα στοιχειά, τις αιχμαλωτισμένες γυναίκες, τους Αμερικανούς Ιθαγενείς, τα παιδιά, τους φοβισμένους, τους φτωχούς, τους τρελούς και τους μόνους. Οι φωνές που δημιουργεί, αφήνοντας τη φωνή της να γίνει ένα με τη δική τους, όπως της Έμιλυ Ντίκινσον, στο ομώνυμο βιβλίο της My Emily Dickinson (Η δική Μου Έμιλυ Ντίκινσον), της Μαίρης Ρόλαντσον—συγγραφέως ενός από τα πιο γνωστά αυτοβιογραφικά διηγήματα μιας γυναίκας που αιχμαλωτίζεται και στη συνέχεια απελευθερώνεται από τους Ινδιάνους—στο βιβλίο της με τίτλο The Birth-mark: unsettling the wilderness in American literary history και του Τσάρλς Σώντερς Πίερς, του Αμερικανού-φιλόσοφου, στην τελευταία συλλογή της με τον τίτλο Pierce-Arrow, αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα γραφής που εξερευνά το λόγο της αποσιωπημένης και της ομιλητικής σιωπής· το λόγο δηλαδή του στοιχειού που η Ιστορία έχει προσπαθήσει να αποβάλει στο όνομα μιας συνέχειας, μιας παράδοσης, μιας ταυτότητας, αλλά που επιστρέφει για να τη στοιχειώσει. Ή για να το θέσουμε πιο ξεκάθαρα, η Χάου διεισδύει στο λόγο, αναγνωρίζοντας έτσι ότι τα στοιχειά είναι πάντα εκεί, με μια γλώσσα ασύνδετη, ελλειπτική, με περιθώρια που δεν ενώνονται με τις συντακτικές ή γραμματικές συνδέσεις ασφαλείας, δηλαδή με σημεία στίξης. Δε γίνεται όμως ένας Μεσσίας—ένας προφήτης που ο λόγος του ταυτίζεται με τον απόντα θεό—ο οποίος παίρνει τη θέση του θεού για να μιλήσει τη σιωπή του· αντίθετα δανείζει το σώμα της και τη γραφή της στα στοιχειά της ιστορίας της Αμερικανικής σκέψης, στοιχειά που δαιμονικά αρνούνται την αφομοίωση τους μέσα από όλη τη σιωπή που τα συνοδεύει, εξορισμένα σ’ έναν τόπο ανάμεσα στο καταγραμμένο, το δηλωμένο και το αφανές, το ελλοχεύον, σ ’έναν τόπο απελπισίας και δέους. Όπως λέει και η ίδια:

«Η φωνή μου, διαμορφωμένη μέσα από τη ζωή μου, δεν ανήκει σε κανέναν άλλο. Ό,τι μεταμορφώνω σε λέξεις, δεν είναι κτήμα μου πλέον. Το δυνατόν έχει ανοίξει. Το μέλλον θα ξεχάσει, θα σβήσει ή θα αναδομήσει και θα αποδομήσει κάθε ποίημα. Υπάρχει μια μυστηριακή απόσταση ανάμεσα στο ποιητικό όραμα και στην καθημερινή ζωή. Οι συνθήκες για την ποίηση βρίσκονται έξω από κάθε ζωή, αν και παράξενα κοντινά σε αυτήν, αλλά είναι αδιάφορες προς τη χρονολογική σειρά του κόσμου»[5] (Χάου 13).

           

Στην τελευταία της συλλογή Pierce-Arrow, επισκέπτεται την Αμερικανική πνευματική παράδοση μέσα από τη μορφή του Τσάρλς Σώντερς Πίερς, του Αμερικανού φιλοσόφου που για πρώτη φορά έπλασε τον όρο «πραγματισμός» στη φιλοσοφία, όταν παρουσίασε την Αρχή του Πραγματισμού στο North American Review τον Οκτώβριο του 1871, όρος που αγνοήθηκε μέχρι που ο Ουΐλλιαμ Τζέιμς χρησιμοποίησε τη λέξη σε μια διάλεξη με τίτλο «Φιλοσοφικές Έννοιες και Πρακτικά Αποτελέσματα» στο Μπέρκλεϊ το 1898, λέγοντας ότι παρουσίαζε «την αρχή του Πίερς, την αρχή του πραγματισμού». Διωγμένος από τους ακαδημαϊκούς κύκλους—ένας διωγμός που συνοδεύεται από πολλά κουτσομπολιά για ακατάλληλη συμπεριφορά, για αλκοολισμό, για συναναστροφές της γυναίκας του Τζουλιέτ με το «περιθώριο», δηλαδή με νομάδες τσιγγάνους (η μητέρα της ήταν τσιγγάνα χορεύτρια), των οποίων στόχος είναι και η απόκρυψη της ενόχλησης της Αμερικανικής ακαδημίας απέναντι στο φαινόμενο της ευφυίας του Πίερς—συνέχιζε να γράφει άρθρα και κριτικές για διάφορα περιοδικά, να δίνει διαλέξεις, να συνεργάζεται με διάφορες εγκυκλοπαίδειες και λεξικά (συνέθεσε τους περισσότερους ορισμούς στη λογική, τα μαθηματικά, τη μηχανική, την αστρονομία, και την αστρολογία). Ο τίτλος της συλλογής Pierce-Arrow (Το Διαπεραστικό Βέλος) είναι τόσο ένα λογοπαίγνιο με το όνομα του Πίερς (Charles Sanders Peirce) αναγραμματισμένο (Peirce-pierce), ώστε ο ήχος του ονόματός του να ταυτίζεται με την εικόνα ενός διαπεραστικού βέλους, το οποίο, έχοντας εκτοξευτεί από το πουθενά, διασχίζει τον αέρα, αναταράσσοντας τη σιωπηλή ύπαρξή του, όσο και μια αναφορά σε μια άλλη εικόνα, την εικόνα ενός γρήγορου αυτοκινήτου (το Pierce-Arrow ήταν το όνομα ενός σπορ αυτοκινήτου της εποχής του εξήντα), το οποίο αντιστέκεται στη βαρύτητα του αυτοκινητόδρομου, καθώς αφήνεται στη ξέφρενη ταχύτητά του που το κάνει να αναπετά πάνω στον ατελείωτο και ανοικτίρμονα αυτοκινητόδρομο. Και οι δύο εικόνες αναφέρονται στο φιλόσοφο Πίερς και στην άτακτη και απρόσμενη, για την εποχή του, ευφυία του, η οποία τον έκανε ένα σκεπτόμενο, όχι μόνο φιλόσοφο αλλά, κυρίως, άνθρωπο, ένα χάρισμα για το οποίο έπρεπε να πληρώσει με την απομόνωσή του από του ακαδημαϊκούς κύκλους, τους κύκλους γοήτρου και αναγνώρισης αλλά—πολύ συχνά δυστυχώς—και τους κύκλους αποστειρωμένης και ιδρυματοποιημένης γνώσης. Σε αυτόν το φιλόσοφο-στοιχειό η Σούζαν Χάου αναγνωρίζει μια αδελφική ψυχή, το «φιλοσοφικό της έτερον ήμισυ» και πλέκει ένα ελεγειακό κείμενο, το οποίο είναι και μια επιστροφή στις ρίζες της ποίησης, της ποίησης ως επαινετικού λόγου, ως λόγου που δραστηριοποιεί τη μνήμη μέσα από την οποία σκιαγραφείται το αντικείμενο του επαίνου.

            Ο Τσάρλς Σ. Πίερς ήταν σίγουρα ένας από τις πιο ανήσυχες πρωτοπόρες ψυχές των Αμερικανικών γραμμάτων με το μοιραίο χάρισμα της γνήσιας αυθεντικότητας. Διακρίνεται ως ένας από τους μεγάλους ιδρυτές της σύγχρονης λογικής και, στο πεδίο της γενικής φιλοσοφίας, η εξέλιξη κάποιων από τις πιο γόνιμες ιδέες του οδήγησαν στον πραγματισμό και στο ριζοσπαστικό εμπειρισμό του Ουίλλιαμ Τζέιμς, όπως ισχυρίζεται και ο Μόρις Κοέν στην εισαγωγή του στις φιλοσοφικές εργασίες του Πίερς με τίτλο «Τύχη, Αγάπη και Λογική»[6]. Η Χάου υφαίνει αυτή την εικόνα του ξεχωριστού αλλά και περιθωριοποιημένου πνευματικού ανθρώπου,

Η ακαδημαϊκή κοινότητα εξάντλησε τον Πίερς

πολύ πριν από

την τεράστια φιλολογία

των απάντων του

Φράκτης με δέντρα στο

δάσος απλώνεται σκοτάδι Σούρουπο

μορφή που αποσύρεται

Η αγάπη γυρεύει την ανταπόκριση

από την αγάπη

ενός ανθρώπου που ξεκινά το ταξίδι του στο περιθώριο, στη σιωπή, στο σκοτάδι για να συναντήσει, με τίμημα τη ζωή του, την αλήθεια,

Ο κ. Τσάρλς Σώντερς Πίερς

εισήγαγε τις έννοιες "πρακτική" και

"πρακτικό" στη φιλοσοφία

Όπως όταν κάποιος σχεδιάζοντας ένα

μοναχικό ταξίδι με μάτια κλειστά

ετοιμάζει μια λάμπα και δένει

τα λινά της πλέγματα και τα ευαίσθητα

λινά από εκείνη τη στιγμή καταστρέφονται

με ένα ερώτημα φωτιά κατά τη

διαφυγή της  η λέξη "πραγματισμός"

διέδωσε ειδικά στοιχεία για την υπεράσπισή της

ενώ κρύβεται από το εκτυφλωτικό φως της πραγματικότητας που τόσο «λογικά» και με ευφυία αναλύει.

Δεν κατάφερνε ποτέ να επιβιώνει με

το εισόδημά του

επινόησε ένα κρησφύγετο από

τους πιστωτές του στη σοφίτα

εκεί μπορούσε να δραπετεύει

τραβώντας τη σκάλα

αυτήν που τον οδηγεί εκεί

Υπήρξε σχολαστικός

στη δουλειά του

Γράφοντας και ξαναγράφοντας

Δεν κατάφερνε ποτέ να είναι αξιόπιστος

να κάνει κάτι στην ώρα του

εάν ποτέ

Η Χάου επιστρέφει σε ένα από τα χειρόγραφα της συζύγου του Πίερς για να μιλήσει στο «στοιχειό» του φιλόσοφου, ανακαλώντας το από το μαίανδρο της σιωπής. Το ποίημα ακολουθεί το χειρόγραφο σαν τη σκιά του, για να μπορέσει να μιλήσει στη σκιά που το χειρόγραφο σκιαγραφεί.

Χειρόγραφο 1644 :

(iii) περιγραφή σελίδας "Θάνατος του συζύγου18 Απριλίου"

Ονοματεπώνυμο Charles Sanders Peirce

Μια από τις τελευταίες μας συζητήσεις, ενθυμούμαι ότι άρχισε λέγοντάς του πως δεν θα μπορούσε να συνέλθει σωματικά λόγω της σκληρής πνευματικής εργασίας & με την άρνησή μου να του δώσω επιπλέον χαρτί για να γράψει, αλλά όταν παραπονέθηκε πως οι πόνοι του ήταν τόσο δυνατοί & ότι το γράψιμο θα απάλυνε τους πόνους του, τότε υποχώρησα. Ο γιατρός είχε αφήσει οπιούχα για να καταπραΰνουν τον αβάστακτο πόνο του αλλά αρνήθηκε να τα πάρει. Παραδίδοντάς μου τα τελευταία του γραπτά μου δήλωσε το καλύτερο έργο μου ολοκληρώθηκε & θα φέρει επανάσταση στην επιστήμη, η ζωή θα είναι εύκολη για σένα και σίγουρα θα ταξιδέψουμε πάλι μαζί. Εκείνη τη στιγμή μου ζήτησε να του φέρω από τη βιβλιοθήκη ένα βιβλίο του Ντίκενς για να χαλαρώσει από τη σκληρή δουλειά και τυχαία του έδωσα το Dombey & εκείνος παρατήρησε μετά το τέλος της ανάγνωσης ότι ήταν το μοναδικό βιβλίο του Ντίκενς που ήξερε να μην τελειώνει τόσο  μελαγχολικά. Είχα ελπίδες ότι για μια ακόμη φορά θα μπορούσε να συνέλθει κι εκείνος άλλωστε προέβλεπε ν'  αρχίσει αυτόν το μεγάλο αγώνα πάλι από την αρχή.

Είχα πολλές ελπίδες ότι θα τα κατάφερνε

Η επιβολή των ορίων αναγνωρίζει τον εαυτό της

σαν κολυμπήσεις στ' ανοιχτά στη θάλασσα Ευρώπη

Ανάμεσα σ' έναν ερμηνευτή και

το αντικείμενό του στο χώρο της δοκιμασίας της

καρδιάς το ελεύθερο ενδιάμεσο του  Μάκβεθ

η βάναυση βεβήλωση ακόμη πιο βαθιά

Πέρασε εκείνα τα τελευταία χρόνια όχι

γράφοντας το έργο του πάνω στη δυστυχία

θυμάμαι τώρα όλες τις στιγμές

θυμάμαι τη μελαγχολία την αναστάτωση

Ο πραγματισμός του Πίερς έχει μια ιδιάζουσα διάταξη. Σύμφωνα με τον Πίερς, η έννοια μιας ιδέας ή μιας πρότασης δεν εγκαθίσταται με τη βοήθεια της διαίσθησης αλλά με την προσεκτική διεργασία όλων των δυνατοτήτων τους. Αποδέχεται ότι η σκέψη δεν συγκροτεί την πραγματικότητα, αλλά ότι, παρόλα αυτά, είναι ένα συστατικό της στοιχείο, η «μελωδία που διαπνέει τη συνέχεια των αισθήσεων μας» (Cohen 21). Η Χάου καταγράφει το ενδιαφέρον του Πίερς για το ρόλο των ιδεών ως οδηγών της πράξης,

Ένας άνθρωπος πετά μια πέτρα

ως γεγονός στον αέρα όχι

γεγονός αλλά έκφανση του

γεγονότος που επιπλέει στο κενό

Τυφλό υπαρξιακό όν

μπορεί πιθανόν να μην υφίσταται

καθόλου δε γνωρίζουμε τίποτα

με απόλυτη βεβαιότητα

από τα υπαρκτά πράγματα ούτε καν

μια  "λέξη" το άρθρο

αλλά ταυτόχρονα παρουσιάζει και την αυτοαναίρεση της σκέψης του—η οποία εμφανίζεται στη διάφορα γράμματα στη φίλη του Λαίδη Γουέλμπυ από το καταφύγιο του, την έπαυλη «Αρίσβη», ένα Τρωικό όνομα για την οικία ενός περιθωριακού «Ιλιαδικού ήρωα»--καθώς αμφισβητεί τους ίδιους του τους ορισμούς, περπατώντας δύσθυμα στο δύσβατο μονοπάτι της λογικής:

Ανάμεσα στις τοποθετήσεις αυτές

υπάρχουν παραδείγματα φαντάσματα

Τώρα βλέπεις τι

η λέξη πραγματικό σημαίνει

Εξάλλου επιθυμούμε

να περάσουμε τη σκέψη μας

διατυπωμένη σε κάπως

σύντομα μέτρα αλλά

θα σου γράψω

όταν μπορώ να είμαι πιο

σαφής δίχως αμφιβολίες

εννοώ όταν θα θεωρώ ότι αληθεύει

Έξω από το χειρόγραφο

το σώμα είναι το δικό μου Σώμα

Τ.Σ. Πίερς "Αρίσβη"

Το "όνομά " σου είναι καλύτερο

το δικό μου στον ήχο μοιάζει γερμανικό

Και συνεχίζει να αγωνιά για τη λέξη εκείνη με την οποία θέλει να ανοίξει τις πύλες της λογικής, όσο δύσβατος κι αν είναι ο δρόμος που ακολουθεί, με τη γνώση ότι δε μπορεί να επιλέξει την ευκολία ευχάριστων, σαν μια βολική ρίμα, λέξεων.

Θα μπορούσα να το είχα ονομάσει

"πρακτισμό" αλλά

αγαπητή μου λαίδη Γουέλμπυ

η απόλυτη ακρίβεια της

σκέψης είναι ύποπτη

αμφιβάλλω αν ποτέ

θα διασχίσω το νερό και πάλι

Εδώ λέμε "δακτυλο-γραφημένο"

κάτι σχετικό

με το τυπωμένο αντίγραφο μοντέρνας τηλεπάθειας

Ό,τι θέλω να γράψω

έγινε δυσδιάκριτο μέσα στην έσχατη

βιασύνη την ονομάζω λογική

για να ομοιοκαταληκτεί με τη μετρική

ή την οπτική πάρα πολύ

εμπειρικό πεδίο

Πάντοτε ύποπτη η τριάδα

***

Οι μισοί της συντροφιάς

θα επιχειρούσαν να εικονογραφήσουν

κάποια αφηρημένη ιδιότητα

Φόβο Θάρρος Φιλοδοξία

Έρωτα Οίηση Υποκρισία

ως μια μορφή γρίφου

όπως σ' ένα παιγνίδι παντομίμας με ομοιοκαταληξίες

ένας κίνδυνος ελλοχεύει στην

υπερ-σκοτεινότητα κάτι που

συνέβη στη διαδικασία της

εκπαίδευσής μου ο κίνδυνος μπορεί

να περιοριστεί αν η λογική

ανάλυση είναι τέχνη

Παρόλη την αγωνιστική διάθεση του Πίερς, το «πραγματικό» φαίνεται πιο άπιαστο από ποτέ, σαν μια οπτασία που διαφεύγει όσο την πλησιάζουμε, αλλά εμμένει στην παρουσία της, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη δική μας.

Η καρέκλα που φαίνεται ότι

κοιτάζω δεν συμβολίζει

τίποτα κρούει

τις πύλες της ψυχής

μου με επιμονή παρόλη

τη σιωπή της ως να θεμελιώνει

Κάτι όντως αληθινό

Γύρνα αυτές τις σελίδες

ο Χούσρελ παρατηρεί σε μια

σημείωση στο περιθώριο "Καλύτερα

αυτό να το είχα γράψει

με αντίστροφη σειρά"

Ο Πίερς, έχοντας σκαλίσει το όριο της εμπειρικής διαφοράς ανάμεσα στην αμφισβήτηση και την πίστη στα γεγονότα, το ξεπερνά με την ησυχία της πίστης στη σκέψη του, για να εισβάλει στον τόπο της έρευνας, που είναι ο σκοπός, η εμμονή της πίστης:

Ανυπόφορα ωχρό το ψυχρό

όριο δεν προσελκύει και δεν παρακινεί

καμιά καλοσύνη αδέσμευτο απέναντί σου

βαθιά ηρεμία ποτέ δεν θα

προκύψει ούτε τυφλή απειλή

Χωρίς αμφιβολία βλέπω ότι η διαχωριστική γραμμή

δεν μπορεί ποτέ να υπολογιστεί με μιας

η ωχρή αγωνία ανασαίνει ελεύθερα

ώστε παραμένει ανίερα μάταιο ό,τι

στη σκέψη ή σε άλλο σύστημα σημείων

η στέγη και το ανώφλι ανακαλούν στη μνήμη

Ερευνώντας θα γνωρίζω υπάρχει

κάποιο νόημα τη στιγμή που φτάνεις στα βαθιά

Αυτού που είναι και αυτού που φαίνεται

Είναι ο συγκεκριμένος αγώνας ανάμεσα σε «αυτό που είναι και αυτό που φαίνεται», η «Τροία» του Πίερς, μια μάχη ήδη χαμένη μετά το διασυρμό του πτώματος του Έκτορα, δηλαδή μετά τον αποκλεισμό του Πίερς από τον ασφαλή αυλόγυρο της Αμερικανικής Ακαδημίας. Κλεισμένος στην «Αρίσβη», στο όριο της επιβίωσης, στο όριο της σκέψης, μετατρέπεται σε ένα στοιχειό που αρνείται το θάνατο ή που ο θάνατος τον αρνείται, αφού τον έχει αρνηθεί η ίδια η ζωή.

Ο ηρωισμός στην Ιλιάδα μια άλλη κατάσταση

ασταθούς ταυτότητας ο Πολύδωρος

βγαίνει στη σκηνή έχει παρουσιαστεί

στην Εκάβη σ' ένα όνειρο το εξωτερικό

περίβλημα του κορμιού του απομεινάρι

Ενδύματος κομματιασμένου απαλό μάλλινο που σέρνεται

η Εκάβη κι ο χορός απευθύνονται στην

ασπίδα σαν σε τάφο έτσι η μνήμη πράγματι

τον κατακλύζει με ιερό καθαρτήριο ύδωρ

Η Χάου κλείνει τη συλλογή της με μια παραίνεση, η οποία είναι και μια άσκηση θάρρους και χάρης για τον αναγνώστη εκείνον που δε θα κατακρεουργήσει το στοιχειωμένο πτώμα, για εκείνον που επιστρέφει με/σε μια ανάλυση ικανή να ερμηνεύσει τα περιθώρια και τη σιωπή, αυξάνοντας έτσι τον όγκο της Πιερσιανής γραφής ή και των εργασιών πάνω στην ποίηση της Χάου. Η παραίνεσή της, μια παραίνεση για όλο της το έργο κι όχι μόνο για αυτή τη συλλογή, μια παραίνεση που ακολουθεί τη διαμάχη που ξέσπασε μετά το βιβλίο της για την Έμιλυ Ντίκινσον και την ταραχή που προκάλεσε στους διάφορους λογοτεχνικούς κύκλους τους ενασχολούμενους με την ανάλυση, αποδόμηση και ανοικοδόμηση της σκέψης της Ντίκινσον, μεταφράζοντας και μετατρέποντας τη σιωπή της σε διαυγή λόγο, θυμίζει την παραίνεση του Ντερριντά στο τέλος του έργου του Spectres de Marx (Τα Στοιχειά του Μάρξ):

“Il devrait apprendre à vivre en apprenant non pas à faire la conversation avec le fantôme mais à s’entretenir avec lui, avec elle, à lui laisser ou à lui rendre la parole, fût-ce en soi, en l’autre, à l’autre en soi: ils sont toujours là, les spectres, même s’ils ne sont plus, s’ils ne sont pas encore. Ils nous donnent à repenser le “là” dès qu’on ouvre la bouche, même dans un colloque et surtout quαnd on y parle une langue étrangère…” (Derrida 279)[7].

Παραφράζοντας το Ντερριντά, είναι το εκεί κι όχι το εδώ που το στοιχειό μάς προτρέπει να γνωρίσουμε, το εκεί που βρίσκεται στο άλλο, στο διαφορετικό, που μιλά μια γλώσσα ξένη σε εμάς αλλά ταυτόχρονα αναγκαία για την ίδια μας τη ζωή, την ίδια μας την ύπαρξη. Γιατί τα στοιχειά είναι πάντα εκεί, ακόμα κι όταν έχουν αποχωρήσει κι εμείς βαδίζουμε πάνω στη σιωπή τους, στα ίχνη τους, ίχνη που η Χάου μας ζητά να μην παρ/ερμηνεύσουμε, αλλά να αγκαλιάσουμε ερωτικά σε παραζάλη.

Σε παρακαλώ αδιάφορε αναγνώστη εσένα

που στα χέρια σου το βιβλίο αυτό

μπορεί να πέσει χωρίς ελπίδα ήδη

περιχαρακωμένο σε δοκίμια ερμηνευτικά μ' ένα

τόσο απλό περίγραμμα χαρακτήρα ζωής

Δεν υπάρχει κλειδί ούτε πεπατημένη οδός

να έχει σχέση με μια προσωπική φιλολογία

δεν υπάρχει εκ των προτέρων δεδομένη φιλοσοφία προτού

βαδίσουμε ελεύθεροι όπως μια τρυφερή αγάπη μισο-

μαγεμένοι για να ανακαλύψουμε ότι ίσως αποδεικνύεται

η ικανότητα για λάθη λανθασμένη

Σημειώσεις

[1] «Γνωρίζω την πολεμική ιαχή σε κάθε σκονισμένη ιστορία/ τη μικρή κληρονόμο του αλφάβητου/ λεία σα λεπίδα» (Χάου 15). The Secret History of the Dividing Line (Η Μυστική Ιστορία της Διαχωριστικής Γραμμής), (Somerville, Massachusetts: New England Free Press, 1978

2 Αυτή η δήλωση πρωτοεμφανίστηκε σα μια «Δήλωση για το συνέδριο Νέας Ποιητικής», στο Βανκούβερ, το 1985, στο έργο της Jimmy and Lucy’s House of “K”, V(1985), p12.

3 Cathy Caruth, Unclaimed Experience: Trauma, Narrative and History (Αδιεκδίκητη Εμπειρία: Τραύμα, Αφήγηση και Ιστορία), (Baltimore & London: John Hopkins University, 1996).

4Η έκφραση αυτή είναι εμπνευσμένη από τη Μάρτζορι Πέρλοφ, η οποία αποκαλεί αυτή την ποίηση «χορό του πνεύματος» στην πρωτοποριακή της εισαγωγή “The word as such: L=A=N=G=U=A=G=E Poetry in the Eighties” στο περιοδικό American Poetry Journal (1984).

5 Susan Howe, My Emily Dickinson (New Jersey: North Atlantic Books, 1985).

6 Morris R. Cohen, ed., Chance, Love, and Logic (New York: Harcourt, Brace & Co., 1923).

7 Jacques Derrida, Spectres de Marx (Paris: Galilée, 1993).

---